Ḍawābiṭ Fiqhīyyah In Waqf And Its Application In Waqf Management
Ḍawābiṭ Fiqhīyyah Berkaitan Wakaf Dan Aplikasinya Dalam Pengurusan Wakaf
Keywords:
Ḍawābiṭ Fiqhīyyah, Qawā’id Fiqhiyyah, Application, Waqf ManagementAbstract
Ḍawābiṭ Fiqhiyyah is a universal principle (kullī) that organizes specific issues within a single chapter of fiqh. Fiqh principles (qawāʿid fiqhiyyah) are comprehensive guidelines that encompass the components of various issues in Islamic jurisprudence. Meanwhile, waqf is an act of worship with fundamental principles established by Islamic law, yet its implementation remains open to ijtihād (independent reasoning). There is a need to understand universal principles (kullī) to ensure the application of waqf in management and development aligns with Islamic rulings, particularly among those involved in waqf administration. As most contemporary waqf issues are ijtihadi in nature, analyzing relevant fiqh principles aids in addressing these challenges within an Islamic framework. This study examines the Ḍawābiṭ Fiqhīyyah principles pertinent to legal issues surrounding waqf, employing a literature review methodology. It refers to classical sources to understand historical waqf issues as discussed by early scholars, followed by an analysis of Qawaid Fiqhiyyah texts to derive relevant Ḍawābiṭ Fiqhīyyah principles. These principles are then applied to contemporary waqf management practices in Malaysia. Findings suggest that while some fiqh principles are broadly applicable across all jurisprudential matters, others—categorized as Ḍawābiṭ Fiqhīyyah—are specific to waqf. These principles are instrumental in deriving precise legal rulings within the domain of waqf.
Abstrak
Ḍawābiṭ Fiqhīyyah adalah suatu kaedah kullī yang menghimpunkan cabang masalah daripada satu bab dalam fiqh. Kaedah Fiqh merupakan suatu prinsip kulli yang merangkumi juzuk-juzuk bagi permasalahan ilmu fiqh. Wakaf pula merupakan ibadah yang mempunyai prinsip asas yang ditetapkan syarak, namun pelaksanaannya terbuka kepada ruang ijtihadi. Terdapat keperluan memahami kaedah kulli bagi memastikan aplikasi wakaf dalam aspek pengurusan dan pembangunan wakaf bertepatan dengan hukum Islam khususnya dalam kalangan golongan yang membangunkan wakaf. Permasalahan-permasalahan wakaf yang kebanyakannya bersifat ijtihadi boleh diselesaikan dengan memahami ḍawābit fiqhiyyah yang berkaitan serta aplikasinya dalam isu-isu wakaf semasa. Kajian ini bertujuan menganalisis ḍawābit fiqhiyyah berkaitan wakaf yang boleh diaplikasikan dalam permasalahan hukum-hakam dan pengurusan wakaf. Kajian ini menggunakan kaedah kajian kepustakaan dengan membuat rujukan terhadap permasalahan wakaf dalam teks turath untuk memahami konsep dan isu-isu wakaf yang dibahaskan oleh para ulama. Seterusnya pengkaji merujuk kepada kitab-kitab Qawaid Fiqhiyyah serta mengeluarkan ḍawābit fiqhiyyah yang mencakupi permasalahan tersebut. Seterusnya, ḍabiṭ tersebut diaplikasikan dalam pengurusan wakaf di Malaysia. Hasil kajian mendapati kaedah fiqh bersifat umum merangkumi segala permasalahan dalam fiqh termasuk isu wakaf. Manakala ḍāwābiṭ fiqhiyyah pula bersifat khusus untuk isu-isu wakaf sahaja serta boleh membantu dalam mengistinbat hukum berkaitan wakaf.
Downloads
References
Buku
Abd al-Karīm Zaydān. (2013). Al-Wajīz Fī Uṣūl al-Fiqh. Damsyiq: Muassasah al-Risalah al-Nasyirun.
al-Nawawī, Abū Zakariyyā Muhyī al-Dīn bin Sharaf. (1972). Syarḥ al-Nawawī ‘ala Muslim. Bayrūt: Lubnan: Dār Iḥyā’ Turath ‘Arabī.
al-Nawāwī, Abū Zakariyyā Muhyī al-Dīn bin Sharaf. (1991). Rawḍah al-Ṭālibīn wa ‘Umdah al-Muftīn. Amman, Jordan: Dar al-Fikr
al-Nawāwī, Abū Zakariyyā Muhyī al-Dīn bin Sharaf. (2005). Al-Majmū’ Syarh al-Muhadhab. Bayrūt: Dar al-Fikr.
al-Qarāfī, Abu al-‘Abbas Syihāb al-Dīn Ahmad bin Idrīs bin ‘Abd al-Rahmān al-Mālikī al-Qarāfī. (1994). al-Zhakhīrah. Bayrūt: Dār al-Ghurab al-Islāmī.
al-Qarāfī, Abu al-‘Abbas Syihāb al-Dīn Ahmad bin Idrīs bin ‘Abd al-Rahmān al-Mālikī al-Qarāfī. (t.t.). Anwār al-Barūq Fī Anwār al-Furūq. t.tpt, t.pbt.
al-Qurṭubī, Abū Abdullah Bin al-Anṣārī. (1964). Al-Jāmi’ li Ahkām al-Qurān. Kaherah, Mesir: Dār al-Kutub al-Misriyyah.
al-Ramlī, Muhammad bin Abu al-Abbas Syihabuddin al-Ramlī. (1984). Nihāyah al-Muḥtāj Ilā Syaḥ al-Minhāj. Bayrūt: Dār al-Fikr.
al-Subkī, Tāj al-Dīn al-Subkī. (1991). Al-Asybāh wa al-Naẓāir. Bayrūt: Dār al-Kutub ‘Ilmiyyah.
al-Ṭabarī, Abu Ja’far Muhammad bin Jarīr. (2001). Tafsīr al-Tabarī Jami’ al-Bayān ‘an Ta’wīl Āy al-Quran. Mesir: Dār Hajar.
al-Ṭarābilisī, Ibrahim bin Musa. (1902). AL-Is’āf Fī Aḥkām al-Awqāf. Matba’ah Hindiyyah.
al-Zarqa’, Mustafa Ahmad. (1997). Aḥkām al-Awqāf. Amman: Dar ‘Imar.
Habib Ghulam Ridha Namliti. (2019). Al-Qawā’id wa al-Ḍawābiṭ al-Fiqhiyyah wa Atharuha fī Aḥkām al-Awqāf wa Mudawwanātuhā. Disertasi Ijazah Doktor Falsafah, Al-Amānah al-‘Ammah Li al-Awqāf.
Ibn ‘Abidin, Muhammad Amin (1966). Hasyiah Ibn ‘Abidin. Bayrūt: Dar al-Fikr.
Ibn ‘Arafah, Muhammad bin Ahmad al-Dusuki. (t.t). Hāsyiah al-Dusuki ‘alā al-Syarh al-Kabīr. Bayrūt: Dār al-Fikr.
Ibn Hajar al-Haytami, Ahmad bin Muhammad bin ‘Ali bin Hajar. (1987) Al-Zawājir ‘An Iqtirāf al-Kabāir. Bayrūt: Dār al-Fikr.
Ibn Hajar al-Haytami, Ahmad bin Muhammad bin ‘Ali bin Hajar. (1983) Tuḥfah al-Muḥtāj Fī Syarḥ al-Minhāj. Mesir: Maktabah al-Tijāriyyah al-Kubra.
Ibn Nujaym al-Hanafi, Zayn al-Din bin Ibrāhīm bin Muhammad. (1999). Al-Asybāh wa al-Naẓāir. Bayrūt: Dār al-Kutub ‘Ilmiyyah.
Ibn Nujaym al-Misri al-Hanafi, Zayn al-Din bin Ibrāhīm bin Muhammad. (1997). Al-Bahr Rāiq Syarḥ Kanz al-Daqāiq. Bayrūt: Dar al-Kutub ‘Ilmiyyah.
Ibn Taymiyyah. (1987). Fatāwa al-Kubra. Bayrūt: Dār al-Kutub ‘Ilmiyyah.
Ibrahim Mustafa, Ahmad al-Zayyāt, Ḥāmid ‘Abd al-Qādir & Muhammad al-Najjār. (2019). Mu’jam al-Wasīṭ. Kaherah: Dār al-Da’wah.
Ikrimah Said Sobri. (2011). al-Waqf Baina Nazariyyah wa al-Tatbiq. Jordan: Dar al-Nafa’is.
Kementerian Wakaf Kuwait. (2010). al-Mausu’ah al-Fiqhiyyah al-Kuwaitiyyah. Kuwait, Dār al-Salāsil.
Muhammad Ṣidqī bin Ahmad bin Muhammad al-Burno. (2002). Al-Wajīz Fī Īḍāḥ Qawā’id al-Fiqhiyyah al-Kulliyyah. Bayrūt: Muassasah al-Risalah.
Sulaiman bin Umar al-Jamal. (1996). Hāsyiah Jamal Alā Syarh al-Manhaj al-Ṭullāb. Bayrūt: Dār al-Fikr,.
Jurnal
Alattas, A. Z. A., & Abdul Rahman, N. N. (2021). The Relationship Between Concept Of Dawabit Fiqhiyyah And Dawabit Usuliyyah: A Descriptive Study: العلاقة بين مفهوم الضوابط الفقهية والضوابط الأصولية: دراسة تأصيلية. Al-Qanatir: International Journal of Islamic Studies, 24(1), 66–77. Retrieved from https://al-qanatir.com/aq/article/view/314/216
Mahmud, A. T., Mohd Subri, I., & Abdul Majid, M. N. (2023). Analisis Aplikasi Kaedah-Kaedah Fiqh Dalam Kertas Kajian Jawatankuasa Muzakarah Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Ugama Islam Malaysia Berkaitan Isu Pandemik COVID-19: Satu Sorotan Literatur: Analysis On The Application Of Islamic Legal Maxims In Research Papers Of National Council Of The Islamic Religious Affairs: A Literature Review. Journal of Fatwa Management and Research, 28(2), 104–122. https://doi.org/10.33102/jfatwa.vol28no2.512
Mualimin Mochammad Sahid, Fettane Amar, A. S. Baharuddin. (2020). Aplikasi Kaedah-Kaedah Fiqh Dalam Isu-Isu Semasa Pandemik Covid-19. INSLA Proceedings, 3(1), 535-543.
Shaharom Md Shariff & Siti Mashitoh Mahamood. (2021). Waqf Conceptual Model: A Practical Implementation for a Private Specialist Hospital. South Asian Review of Business and Administrative Studies, 3(2), 107-120.
Yusep Rafiqi. (2016). Al-Dhawābith Al-Fiqhiyyah Yang Berkaitan Dengan Jual Beli (Tinjauan Ringkas Dalam Himpunan Undang-Undang Hukum Perdata Daulah Utsmaniyah: Al-Majallah Al-Ahkâm Al-‘Adliyyah). Al-Mashlahah Jurnal Hukum dan Pranata Sosial Islam, 4 (7), 377-386.
Laman Sesawang
Cambridge Dictionary. https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/legal-entity (Diakses pada 30 Oktober 2024)
Perbadanan Wakaf Selangor. https://www.wakafselangor.gov.my/ (Diakses pada 1 Jun 2024)
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Zubair Amir Nur Rashid, Nur Mardia Mazri, Muhammad Ikhlas Rosele, Luqman Abdullah

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.