Kesalahan Akidah Dalam Kalangan Masyarakat Islam Di Ranau, Sabah Dan Inisiatif Menanganinya

Distortion In Beliefs Among The Muslim Community In Ranau, Sabah And Initiatives To Address Them

Abstract

Ranau is one of the rural areas in Sabah with a minority Muslim population due to its distant location from the main urban centers. Despite this, due to the weak practice of Islam in rural areas of Sabah, the Muslim community here faces the presence of distorted beliefs. The customs of a group that initially followed animistic beliefs and engaged in numerous practices that ran counter to authentic Islamic beliefs have a significant influence on this. Consequently, the objective of this study is to identify distorted beliefs in Ranau, Sabah, and examine the efforts of Islamic outreach and law enforcement in addressing deviant beliefs in Ranau, Sabah, and their effectiveness. This study employs a qualitative method by conducting interviews with 10 informants, including formal and informal religious educators. Formal religious educators include those who teach under the Malaysian Ministry of Education, while informal educators consist of officials from JHEAINS and JAKIM who are frequently involved in community activities. The study findings reveal the existence of 22 deviant teachings that have been declared as such in Sabah as of 2022, along with customary practices observed by the community. Common types of beliefs distorted in Ranau are linked to ancestral practices, such as the Monogit practice. The persistence of these distorted beliefs is attributed to the ignorance of the community and the steadfastness of the elderly population, which clings to ancestral teachings. Initiatives by religious bodies to address this issue include organizing a special eMualaf program for converts and purifying the terminology of customary practices within the community. Therefore, this study can assist religious agencies, NGOs, and individual preachers in devising strategies to address issues of distortion in beliefs within the community.

Abstrak
Ranau merupakan salah sebuah daerah luar bandar di Sabah yang mempunyai masyarakat minoriti Islam kerana kedudukan Ranau yang terletak jauh daripada bandar utama. Namun demikian, dalam kedudukan pengamalan Islam yang lemah di kawasan luar bandar Sabah, masyarakat Islam di sini berhadapan dengan kewujudan kesalahan akidah. Hal ini banyak dipengaruhi oleh pengamalan masyarakat yang pada asalnya menganut kepercayaan animisme dan mengamalkan banyak amalan yang bercanggah dengan akidah Islam yang sebenar. Lantaran itu, objektif kajian ini ialah untuk mengenal pasti kesalahan akidah dalam kalangan masyarakat di Ranau, Sabah dan mengkaji usaha-usaha dakwah dan kuatkuasa undang-undang dalam mengatasi salah laku akidah yang berlaku di Ranau, Sabah dan keberkesanannya. Kajian ini menggunakan kaedah kualitatif dengan menemubual 10 orang informan yang terdiri daripada guru agama formal dan tidak formal. Guru agama formal terdiri daripada pendidik yang memang mengajar di bawah Kementerian Pelajaran Malaysia dan guru tidak formal pula terdiri daripada pegawai agama JHEAINS dan JAKIM yang sering terlibat dengan aktiviti masyarakat. Hasil kajian mendapati terdapat 22 ajaran sesat yang difatwakan di Sabah setakat tahun 2022 dan terdapat amalan adat yang dilaksanakan oleh masyarakat. Jenis kesalahan akidah yang kerap berlaku di Ranau adalah kesalahan yang berkait dengan amalan nenek moyang seperti amalan Monogit. Punca kesalahan akidah ini masih berlaku adalah disebabkan kejahilan masyarakat dan kedegilan masyarakat lanjut usia yang masih berpegang dengan ajaran nenek moyang. Inisiatif badan dakwah dalam mengatasi isu ini adalah dengan mengadakan ‘Program eMualaf’ khusus untuk mualaf dan memurnikan istilah amalan adat dalam masyarakat. Oleh itu, kajian ini boleh membantu agensi agama, NGO, dan pendakwah individu untuk mengatur strategi bagi menangani isu salah laku akidah dalam kalangan masyarakat.